Budżet UE na kolejnych siedem lat został przygotowany przez Komisję Europejską i uzgodniony z państwami członkowskimi. Największą pulę środków stanowić będą pieniądze z funduszy polityki spójności. Regiony zarządzać będą kwotą ok. 28,4 mld euro, co stanowi 40% całej puli. Najwięcej pieniędzy, bo niemal 2,8 mld euro trafi do województwa śląskiego. Prace nad ostatecznym kształtem nowego programu regionalnego trwają. Wiadomo jednak już, że w nowym okresie programowania zasób dostępnych środków podzielona zostanie na realizację sześciu priorytetów.

Pierwszy z nich to „Inteligentne Śląskie” z przewidywaną kwotą ok. 443 mln euro. Fundusze przeznaczone zostaną przede wszystkim na: zwiększanie potencjału w zakresie badań i innowacji, cyfryzację, podnoszenie wzrostu i konkurencyjności MŚP oraz rozwijanie umiejętności na rzecz inteligentnych specjalizacji.

Drugi z priorytetów to „Ekologiczne Śląskie” z pulą 532 mln euro. Inwestycje powinny być związane z promowaniem działań na rzecz efektywności energetycznej, odnawialnych źródeł energii i dostosowywaniem się do zmian klimatu. Wspierana będzie również zrównoważona gospodarka wodna, przechodzenie na gospodarkę o obiegu zamkniętym, jak również wzmocnienie ochrony przyrody i różnorodności biologicznej oraz promowanie zrównoważonej mobilności miejskiej.

Region zainwestuje ponad 300 mln euro w  mobilny rozwój (drogowy i kolejowy). Inwestycje obejmą również poprawę dostępu do sieci TEN-T (Transeuropejskiej Sieci Transportowej) i mobilności transgranicznej. A wszystko to w ramach Priorytetu III – Mobilne Śląskie.

Budowanie nowoczesnej i konkurencyjnej gospodarki nie może obejść się bez mieszkańców, którzy w najbliższych siedmiu latach będą mogli korzystać z wielu przedsięwzięć związanych z aktywizacją zawodową, podnoszeniem kwalifikacji i zdobywaniem nowej wiedzy. Umożliwi to realizacja priorytetu Społeczne Śląskie. Pula 593 mln zł rozdysponowana zostanie na działania związane z poprawą dostępu do zatrudnienia, modernizacją instytucji i służb rynku pracy, dostosowaniem kompetencji pracowników i przedsiębiorstw do zmian gospodarczych. Na dotacje liczyć będą mogły też projekty zakładające promocję wysokiej jakości edukacji i szkoleń czy wspierające proces uczenia się przez całe życie. Wyrównywaniu szans poświęcone będą przedsięwzięcia związane z aktywną integracją, w tym także obywateli państw trzecich i Romów. Sukcesywnie zwiększany będzie także dostęp do usług socjalnych czy tych związanych z ochroną zdrowia.

Uzupełnieniem działań adresowanych bezpośrednio do mieszkańców, będą inwestycje związane z możliwością korzystania z wysokiej jakości usług edukacyjnych, zwiększaniem poziomu integracji społeczno-ekonomicznej, zapewnieniem opieki zdrowotnej wszystkim potrzebującym, a także wzmacnianiem roli kultury i turystyki. Działania te finansowane będą z puli 195 mln euro z priorytetu V - Śląskie dla mieszkańca.

Przygotowując nowy program regionalny nie zapomniano również o wspieraniu zintegrowanego rozwoju na obszarach miejskich i wiejskich (Priorytet VI – Śląskie bliżej mieszkańców, pula 231 mln euro).

Czysta energia i lepsze powietrze
Nasz region liczyć może również na ponad 2,6 mld euro z Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji - nowego rozwiązania, które ma wesprzeć regiony ponoszące największe koszty polityki klimatycznej i transformacji energetycznej.

Unia Europejska opracowała nową strategię zrównoważonego wzrostu - Europejski Zielony Ład, której zadaniem jest osiągnięcie neutralności klimatycznej do roku 2050. W praktyce oznacza to, że do atmosfery nie będą emitowane żadne gazy cieplarniane. Aby osiągnąć ten ambitny cel, potrzebne jest podjęcie działań we wszystkich sektorach gospodarki. Największym wyzwaniem będzie obniżenie emisyjności sektora energii, skąd pochodzi ponad 75% emisji gazów cieplarnianych w UE. Komisja Europejska chce, aby państwa członkowskie rezygnowały z węgla i szły w stronę odnawialnych źródeł energii. Ma to umożliwić m.in. wsparcie w ramach Funduszu Sprawiedliwej Transformacji. Na realizację programu, którego nadrzędnym zadaniem będzie wykreowanie alternatywnych gałęzi gospodarki i nowych miejsc pracy oraz wspieranie pracowników dotkniętych skutkami przemian, zarezerwowano dla całej UE pulę 17,5 mld euro. Według założeń, środki przeznaczone zostaną na m.in. inwestycje w czystą energię, redukcję emisji gazów cieplarnianych, transformację istniejących instalacji wysokoemisyjnych, regenerację i odkażanie terenów, rekultywację gruntów, gospodarkę o obiegu zamkniętym (w tym zapobieganie powstawaniu odpadów). Pieniądze pójdą również na cyfryzację, badania i innowacje. Negocjacje w sprawie ostatecznych warunków otrzymania funduszy jeszcze trwają. Według wstępnych założeń, w województwie śląskim pieniądze rozdzielone zostaną według trzech priorytetów: Gospodarka, Środowisko, Społeczeństwo.

Odbudowa gospodarki po pandemii
Pandemia odcisnęła piętno na europejskiej gospodarce. Unijną odpowiedzią na covidowy kryzys będzie Instrument na Rzecz Odbudowy i Zwiększenia Odporności. Polska może otrzymać z niego dodatkowe 57 mld euro (23 mld euro w formie dotacji i ponad 34 mld w formie pożyczek).  Środki będą inwestowane w ramach Krajowego Planu Odbudowy (KPO). Do naszego regionu może z tej puli trafić nawet ok. 90 mld zł. O tym, ile ostatecznie zyska województwo, zdecyduje Komisja Europejska.